همه ما، چه در محیط کار و یا چه در زندگی شخصی افرادی را می شناسیم که شنونده های بسیار خوبی هستند. تفاوتی ندارد که در چه وضعیتی هستند، بلکه همیشه می دانند که چه چیزی را چطور بگویند بنابراین ما از حرفشان ناراحت یا آزرده نمی شویم. آنها ملاحظه گر و متوجه هستند، حتی در صورتی که برای مساله ما راه حلی پیدا نکنند ما از آنها حس مثبت و خوش بینی می گیریم.
همچنین می شناسیم افرادی را که در مدیریت احساس خودشان مسلط هستند و در موقعیت های استرس زا عصبانی نمی شوند. در عوض، از مهارتی برخوردار هستند که به مساله نگاه کرده و با آرامش راه حل پیدا می کنند. آنها تصمیم گیرندگان فوق العاده ای هستند و می دانند چه زمانی به شهود خودشان اطمینان کنند. بدون در نظر گرفتن توانایی آنها، معمولا این افراد بیشتر تمایل به صداقت با خودشان را دارند. آنها به خوبی انتقاد می پذیرند و می دانند چه زمانی از آن برای بهبود مهارت شان استفاده کنند. افرادی با این شاخصه، از هوش هیجانی بالایی برخوردارند. به خوبی خودشان را می شناسند و توانایی درک نیازهای احساسی دیگران را نیز دارند.
آیا شما هم تمایل دارید شبیه این افراد شوید؟ بیشتر افراد قبول دارند که هوش هیجانی به اندازه توانایی فنی در موفقیت حرفه ای اهمیت دارد و دیگر بیشتر سازمانها زمانی که قصد جذب و یا ارتقا سازمان را دارند، از آن استفاده می کنند. برای مثال یکی از شرکت های بزرگ در صنعت آرایشی و بهداشتی به منظور جذب از میان نامزدهای شغلی بخش فروش اخیر در فرآیند جذب خود بازبینی انجام داده و افراد را بر اساس هوش هیجانی انتخاب می کند. نتیجه این شده که در این سیستم جدید آنها به طور متوسط 91 هزار دلار نسبت به سیستم قدیم فروش بیشتری داشته اند. همچنین میزان خروج از خدمت نیروها در میان گروه انتخاب شده بر اساس هوش هیجانی نیز به طور چشمگیری کمتر است.
مختصری درباره هوش هیجانی
همه ما شخصیت، نیازها و خواسته های متفاوتی داریم که به روشهای مختلف احساس خود را نشان می دهیم. در این میان اقدام و هوش ما به ویژه اگر می خواهیم به موفقیت برسیم، بسیار اهمیت خواهد داشت در نتیجه هوش هیجانی نیز اهمیت زیادی پیدا می کند. هوش هیجانی توانایی تشخیص احساس خود و فهم آنچه که به شما می گویند و تشخیص احساساتی است که بر افراد اطراف شما اثر می گذارد. هوش هیجانی درک از دیگران را نیز در برمی گیرد، زمانی که شما حس آنها را درک کنید و این موضوع به شما اجازه می دهد تا روابطتان را به طور موثر مدیریت کنید. افراد با هوش هیجانی بالا معمولا در بسیاری از زمینه ها موفق هستند. دلیل آن این است که دیگران دوست دارند این تیپ افراد در تیم شان باشد. وقتی فردی با هوش هیجانی بالا ایمیل ارسال می کند، جواب آن را می گیرد. وقتی به کمک نیاز دارند، معمولا توسط دیگران پاسخ داده می شود. زیرا در دیگران حس خوب ایجاد می کنند و زندگی شان بهتر از کسانی که زود عصبانی یا ناراحت می شوند، پیش می رود.
ویژگیهای هوش هیجانی
در کتاب دنیل گلمن (Daniel Goleman) روانشناس آمریکایی با عنوان "هوش هیجانی چرا مهم تر از هوش منطقی است" که در سال 1995 نوشته شده، وی هوش هیجانی را بر اساس این پنج ویژگی تعریف کرده است:
خودآگاهی: افرادی که هوش هیجانی بالایی را دارا هستند، معمولا خود آگاه ترند. آنها احساسات خودشان را درک کرده و به خاطر این، اجازه نمی دهند که احساساتشان بر آنها غلبه کنند. اعتماد به نفس دارند زیرا به شهود خود اطمینان کرده و کنترل خودشان را از دست نمی دهند. همچنین تمایل دارند که با خودشان رو راست باشند. نقاط قوت و ضعف خودشان را می شناسند و بر روی زمینه هایی که باعث بهبود عملکردشان می شود، کار می کنند. بسیاری از افراد باور دارند که خود آگاهی مهم ترین بخش هوش هیجانی است.
خود تنظیمی: این بعد، توانایی کنترل احساسات و اقدامات ناگهانی است. افرادی که خود تنظیم هستند معمولا اجازه نمی دهند که عصبانیت و یا حسادت بر آنها غلبه کند و تصمیم های غیر دقیق و ناگهانی بگیرند. آنها قبل از اقدام فکر می کنند. ویژگیهای افراد خود تنظیم، تفکر دقیق، راحت بودن با تغییر، انسجام و توانایی نه گفتن است.
انگیزش: افرادی که سطح بالایی از هوش هیجانی بالایی برخوردارند، عمدتا خودانگیخته اند. آنها تمایل دارند تا برای رسیدن به موفقیت بلند مدت، نتایج کوتاه مدت را به تاخیر بیاندازند. معمولا بهره ور، دوستدار تغییر و در انجام عمل اثر بخش هستند.
همدلی: این (احتمالا) دومین عنصر مهم هوش هیجانی است. همدلی توانایی شناسایی و درک نیازها، خواسته ها، نقطه نظرات افراد پیرامون ما است. افرادی که از همدلی برخوردارند، در تشخیص احساسات دیگران بهتر عمل می کنند، حتی اگر احساسی که درک کرده اند، خیلی واضح نباشد. در نتیجه افراد همدل، معمولا در مدیریت روابط، مهارت شنیدن موثر و ارتباط با دیگران عالی هستند. آنها از کلیشه ها و قضاوت سریع خودداری می کنند و روش زندگی شان آزاد و صریح و بر مبنای صداقت است.
مهارت های اجتماعی: معمولا صحبت کردن از مهارت های اجتماعی که یکی دیگر از نشانه های هوش هیجانی محسوب می شود، راحت است. افرادی که مهارت اجتماعی قوی دارند، ایفا گران خوب در تیم ها هستند. به جای آنکه اول به موفقیت خود فکر کنند، به توسعه و موفقیت دیگران فکر می کنند. آنها بحث ها را مدیریت کرده و ارتباطات عالی می سازند و در ایجاد و حفظ روابط عالی عمل می کنند.
همانطور که دیدید، هوش هیجانی یکی از عناصر اصلی در موفقیت شغلی و حرفه ای محسوب می شود. با این توانایی می توانید روابط خودتان را مدیریت کرده و شبکه های عالی ایجاد کنید. هوش هیجانی یکی از توانایی های رفتاری رهبران محسوب می شود.
به منظور بهبود هوش هیجانی خود می توانید این اقدامات را انجام دهید:
نحوه واکنش خود به دیگران را زیر نظر بگیرید
اینکه آیا قبل از دانستن موضوعی، قضاوت زود انجام می دهید یا نه؟ آیا کلیشه در ذهن دارید؟ صادقانه در مورد رفتار خود نسبت به دیگران فکر کنید.
به محیط کار خود نگاه کنید
آیا به دنبال جلب توجه برای موفقیت های خود هستید. تواضع یکی از شاخصه های بسیار ممتاز است و به این معنی نیست که شما خجالتی یا اعتماد به نفس ندارید. وقتی که تواضع را تمرین می کنید، شما اشاره می کنید که چه کاری را انجام داده اید و کاملا نسبت به آن مطمئن هستید. پس به دیگران شانس درخشش دهید و صرفا خودستایی بیش از حد انجام ندهید.
-خود ارزیابی انجام دهید
می توانید با استفاده از آزمون های روانشناختی (مثل تست هوش هیجانی بار-آن ) میزان هوش هیجانی خودتان را بررسی کنید و نقاط ضعف خود را پوشش دهید.
4. بررسی کنید که واکنش تان نسبت به موقعیت های استرس زا چگونه است
آیا زود عصبانی یا ناراحت می شوید؟ آیا دیگران را سرزنش می کنید، حتی اگر اشتباه از طرف آنها نباشد؟ توانایی آرام شدن و کنترل احساسات در محیط کار بسیار با ارزش محسوب می شود.
5. مسئولیت عملکردتان را به عهده بگیرید
اگر فردی را آزرده خاطر کرده اید، از وی عذرخواهی کنید. افراد بسیار تمایل به بخشیده شدن و بخشیدن دارند، اگر تلاش صادقانه ای را انجام دهید.
بررسی کنید که اقدام شما چه اندازه روی دیگران اثر دارد اینکه قبل از اقدام شما تصمیم تان چه اثری روی دیگران داشته و خودتان را جای آنها بگذارید. اگر این کار را بکنید، چه حسی به آنها دست می دهد؟ آیا برای خودتان هم این تجربه خوشایند است؟
به طور خلاصه هوش هیجانی یعنی خود آگاهی از اقدام و احساسات و اینکه چطور اقدام شما دیگران را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین با تقویت این مهارت که اکتسابی نیز هست، به خواسته ها و نیازهای آنها نیز توجه کنید.
منبع: Mindtools
برگرفته از کانال منابع انسانی جدید
دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی- منابع انسانی