سیستم کارمند یابی:
استخدام زمانی موفق است که بتوان مقدار زیادی از متقاضیان حائز شرایط را پیدا کرد و از بین آنها بهترینها را برگزید. این امر به ویژه در صنایع پیشرفته و مشاغل حرفه ای کار چندان ساده ای نیست. هر چقدر تعداد متقاضیان بیشتر باشد، احتمال جذب افراد مناسب برای شغل بیشتر است. برای مثال، شرکت گوگل در سال حدود یک میلیون درخواست کار از متقاضیان کار در آن شرکت دریافت میکند، بنابراین دامنه انتخاب آن بسیار زیاد است.
پیش نیاز کارمندیابی و استخدام مناسب، اطلاعات کافی در مورد شغل است که باید در شرح شغل و شرایط احراز شغل تدوین یابد. این اطلاعات باید شفاف باشند تا متقاضیان فاقد صلاحیت را بدرستی طرد کند و سازمان وقت و هزینه اضافی برای بررسی این تقاضاها صرف نکند. برنامه استخدامی مناسب باید جاذبه و دافعه داشته باشد؛ یعنی افراد دارای صلاحیت را جذب و افراد فاقد صلاحیت را دفع نماید. این نوع برنامه هزینه کارمندیابی و استخدام را به حداقل میرساند.
در رویکرد مدیریت استراتژیک منابع انسانی، کارمندیابی فرآیندی استراتژیک است و باید کارکنانی را بیابد که استراتژیهای سازمان را تحقق بخشند. کارمندیابی زمانی موفق خواهد بود که همسو با استراتژیهای سازمان عمل کند و با روشهای متنوع و در گستره وسیع افراد واجد شرایط را برای این منظور پیدا کند. در کارمندیابی باید تواناییها، مهارتها و دانش بر اساس نیازمندیهای استراتژیهای سازمان جستجو شود.
وقتی که استراتژی سازمان کاهش هزینه با تمرکز بر نیروهای بیرونی است، کارمندیابی نباید کارکنان حرفه ای را بیابد که به دنبال مزایای بلندمدت هستند یا زمانی که سازمان به دنبال مدیر عامل است، کارمندیابی باید عرصه گسترده ای را جستجو کند و بر حوزه محلی متمرکز نشود.
عوامل مؤثر بر کارمندیابی
موفقیت سازمان در شناسایی و انتخاب بهترین و شایسته ترین افراد برای استخدام به عوامل برون سازمانی همچون:
1⃣ محیط اقتصادی - تکنولوژیک
2⃣ محیط اجتماعی - فرهنگی
3⃣ محیط سیاسی - قانونی
4⃣ شوراهای کارگری
و همچنین عوامل درون سازمانی مانند:
1⃣ استراتژیهای سازمان
2⃣ اندازه
3⃣ شهرت و اعتبار
4⃣ جذابیت شغلی
5⃣ بودجه
بستگی دارد.
عوامل اقتصادی - تکنولوژیک
هرگونه تغییر و تحولی در اوضاع اقتصادی کشور، کارمندیابی را تحت تأثیر قرار میدهد. رکود یا رونق اقتصادی هر کشوری در حجم عملیات سازمان و میزان نیاز آن به منابع انسانی تأثیر مستقیم دارد.
پیشرفت فناوری نیز در فرآیند کارمندیابی مؤثر است و موجب تغییر ماهیت مشاغل و ایجاد مشاغل جدید میشود. با تغییر فناوری و تغییر ماهیت مشاغل، سازمان باید بتواند در زمینه کارمندیابی با سایر سازمانها برای جذب افراد حائز شرایط محدود و کمیاب رقابت کند.
محیط اجتماعی - فرهنگی
در اثر تحولات فرهنگی - اجتماعی، افراد جامعه به دنبال سازمانهایی هستند که علاوه بر رفع نیازهای پایین تر سلسله مراتب مازلو همچون نیازهای فیزیولوژیک و ایمنی، نیازهای عالی تر آنها همچون احترام را نیز رفع کند. بنابراین، برای جذب و حفظ افراد در شغل علاوه بر حقوق و مزایای کافی باید فرصت رشد و پیشرفت فردی و حرفه ای را نیز برای آنها فراهم کرد.
بی اطلاعی یا بی اعتنایی سازمان به هنجارها و ارزشهای اجتماعی آثار منفی بسیاری در کارمندیابی دارد. جوامع نسبت به سازمانهایی که با عملیات خود موجب آسیبهای اجتماعی یا تخریب محیط زیست میشوند و مسائل اجتماعی - انسانی را فدای سود بیشتر میکنند نظر مساعدی ندارند.
محیط سیاسی - قانونی
دولتها قوانین و مقرراتی در مورد استخدام و اشتغال وضع میکنند که کارفرمایان موظف به اجرای آن هستند. هدف از این قوانین، جلوگیری از بی عدالتی و تبعیض در استخدام است. سازمانها نمیتوانند به دلخواه خود، شرح شغل و شرایط احراز را به گونه ای تدوین کنند که افراد خاصی از داوطلبان شغل حذف شوند. برای مثال درج آگهی در روزنامه با مضمون «به تعدادی کارگر مرد نیاز داریم» غیر قانونی است.
عوامل مرتبط با صنعت نیز مهم است. مقررات دولتی در برخی از کشورها استخدام افراد بر اساس عوامل غیر مرتبط با شغل را منع کرده است و رد متقاضیان بر اساس زیبایی ظاهری، جنسیت یا مذهب نقض قانون محسوب مشود.
شوراهای کارگری یا اتحادیه ها
شرایطی که اتحادیه ها یا شوراهای کارگری برای انتخاب و استخدام افراد به کارفرما تحمیل میکنند عامل موثر دیگر بر کارمندیابی است. دخالت اتحادیه ها در امور استخدامی سازمانها مانع شناسایی و استخدام شایسته ترین افراد خواهد شد.
سیاستها و استراتژیهای سازمان
استراتژیهایی همچون «ارتقا از درون سازمان» موجب میشود که با خالی شدن هر پست، کارکنان فعلی در اولویت تصدی آن باشند. در استراتژی «ارتقا از بیرون» بر عکس این حالت پیش می آید و پست های مهم با افراد برون سازمانی پر میشود. استراتژی ارتقای صد در صد از درون سازمان یا صد در صد از بیرون سازمان به ضرر سازمان است و باید شایستگی افراد ملاک اصلی باشد.
شهرت و اعتبار
خوش نامی یا بدنامی سازمان یکی از عوامل مهم در جذب یا دفع افراد است. سازمانی که دارای آوازه، وجهه و تشخص اجتماعی و تصویر اجتماعی (organizational image)بالایی باشند، مشکلی در جذب نیروهای کیفی نخواهند داشت.
جذابیت شغل
شغل مورد استخدام نیز عامل بسیار مهمی است. ممکن است فردی تمایل داشته باشد که در شرکت نفت استخدام شود ولی شغل خدماتی با مدرک دیپلم یا فوق دیپلم را مناسب نداند؛ یعنی جذابیت شغل عامل بسیار مهمی محسوب میشود. هر چقدر احتمال خطر و استرس شغل بیشتر باشد، جذابیت شغل کمتر و هر چقدر حقوق و مزایا بالاتر و فرصت ارتقا بیشتر باشد، جذابیت شغل بالاتر خواهد بود.
بودجه کارمندیابی
یک محدودیت بسیار مهم که در استخدام نیروهای کیفی تأثیر میگذارد بودجه استخدامی است. هر چقدر بودجه کمتر باشد، جستجو به صورت داخلی و محلی تر انجام میشود و تعداد متقاضیان واجد صلاحیت کمتر خواهد بود.
اندازه
برخی از سازمانها ممکن است در سال یکبار استخدام انجام دهند، ولی در سازمانهای بزرگ یا شرکتهای خدماتی با دستمزد پایین که خروج نیروی انسانی بالا است، استخدام یک فعالیت اصلی و مستمر است. هر چقدر در این مرحله سازمان بتواند افراد باکیفیت تر را جذب کند، بقیه سیستم های منابع انسانی بهتر کار خواهند کرد.
ارتقا
علاوه بر جذابیت شغل، ارتقا نیز عامل بسیار مهمی است. اگر سیاست سازمان ارتقا از بیرون باشد و برای مشاغل مدیریتی افرادی را از بیرون جذب نماید، احتمال جذب متقاضیان مناسب کمتر میشود. ارتقا از درون، خشنودی کارکنان و احتمال جذب متقاضیان کیفی تر را فراهم میکند.
منبع: http://telegram.me/iran_hrm